5 waardevolle lessen uit 1 jaar RES-ondersteuning in Zuid-Holland

Wat hebben wij geleerd van onze inzet in Rotterdam-Den Haag en Holland Rijnland?

Sinds het voorjaar van 2024 ondersteunt Greenvis de energieregio’s Rotterdam-Den Haag en Holland Rijnland. Twee Zuid-Hollandse regio’s waar ontzettend veel gebeurt op het gebied van warmte en regionale warmtesystemen. Kleinere en grotere gemeentes werken samen om gemeente-overstijgende doelen te bereiken. Dat is nodig om de grote kansen voor het benutten van bovenlokale warmtebronnen vanuit industriegebieden en geothermie naar steden, dorpen en kassengebieden mogelijk te verzilveren. Deze samenwerking is niet altijd even gemakkelijk, soepel of vanzelfsprekend. Toch beseffen bijna alle partijen: alleen ga je misschien wel snel, maar samen kom je verder.

Greenvis ondersteunt de regio’s op diverse manieren:

• In Rotterdam-Den Haag is onze Frits Verheij procesbegeleider Warmte en leidt Daniël De Greef het Regionale Toekomstbeeld Warmte vanuit zijn rol als ‘Technisch Inhoudelijk specialist Warmte’. Ook werken we in twee sub-clusters een lokale verdieping van het Toekomstbeeld uit, dat we vervolgens weer opnemen in de regionale dynamiek en analyses.
• In Holland Rijnland leidt Daniël de Greef het opstellen van het Regionale Toekomstbeeld Warmte. Christiaan van Soest stelt voor de gemeente Leiden een schetsontwerp op voor verschillende primaire tracé’s. Daarnaast begeleidt DWTM-collega Daniël Langereis het opstellen van de warmteprogramma’s van de 13 gemeentes. Deze ondersteuning doen we samen met andere partijen in een consortium: CE Delft, Generation Energy en Tauw.

Wat hebben wij geleerd uit 1 jaar RES-ondersteuning in Zuid-Holland?

1. Samenwerken is geen vraag meer, maar een must

We zien een enorme drive bij zowel de meeste bestuurders als bij ambtenaren om samen te werken aan collectieve warmte in hun regio. Ze zijn niet alleen geïnteresseerd in de procesbegeleiding, maar ook in de inhoud. Gemeenten agenderen uit zichzelf kansen om bijvoorbeeld gezamenlijk warmtebronnen te ontwikkelen. Dit bespaart kosten en verbetert de duurzaamheid. Samenwerken is dus de norm geworden, maar hoe pak je dat goed aan?

2. Kleine clusters, grote impact: werk samen in groepen van 2 tot 6gemeenten

Door gemeenten te groeperen, worden projecten concreter. Dit helpt om sneller tot de kern van de opgave te komen. Een voorbeeld: hoe verdelen we de warmte uit WarmtelinQ optimaal? Dit soort vragen leiden tot de behoefte aan duidelijke methoden en afspraken. Door samenwerking in kleine clusters worden regionale kansen en dilemma’s sneller zichtbaar en bespreekbaar.

3. Geduld en herhaling: de sleutels tot succes

Ondanks de voordelen van samenwerking, kost het tijd om met veel gemeenten en partijen op één lijn te komen. Goede timing, duidelijke uitleg en herhaling zijn daarbij cruciaal. Het vraagt om continuïteit en doorzettingsvermogen om tot concrete resultaten te komen.

4. Politieke dynamiek? Houd de lange termijn voor ogen

Besluiten in Den Haag hebben direct invloed op gemeenten. Denk aan de nMIEK-status van het warmtesysteem Zuid-Holland, het Warmtebod van de Warmte-alliantie en de verkenning van warmtebedrijven. Dit leidt vaak tot ad-hoc vragen en acties. Het is belangrijk om snel te reageren, maar ook om de lange termijn doelen in zicht te houden.

5. Warmteprogramma’s: werk samen en versterk elkaar

Kennis en ervaringen worden tussen de gemeenten gedeeld om een sterk Regionaal Toekomstbeeld te creëren. Samen met CE Delft ondersteunt DWTM de gemeenten in Holland Rijnland hierin door:

• Het opstellen van een gedeeld begrippenkader en leidende principes.
• Begeleiding bij gedeelde vraagstukken, zoals planMER.
• Duiding en advies van modellen zoals de Startanalyse, de handreiking van netbeheerders en het Regionale Toekomstbeeld.
• Het opstellen van een regionale overzichtskaart met gemeentelijke plannen voor het warmteprogramma, getoetst aan het Toekomstbeeld.

Deze ondersteuning helpt gemeenten met het opstellen van sterke warmteplannen. Het maakt de warmteprogramma’s vergelijkbaar en optelbaar.

Bonuslessen die het verschil maken

• Wil je een goed gesprek? Maak het concreet. Kaarten en toekomstbeelden maken abstracte thema’s tastbaar, leggen dilemma’s bloot en leiden tot betere discussies.
• Houd de coördinatie compact. Een klein team met continuïteit werkt het best. In zowel Rotterdam-Den Haag als Holland Rijnland zijn meerdere partijen op meerdere percelen meerjarig aangehaakt voor invulling van diverse opgaven in de RES-programma’s.
• Korte lijntjes en een teamgevoel zorgen voor energie. Zoals Astrid Madsen zei: “We zitten allemaal in hetzelfde team.”

Samen bouwen aan een duurzame toekomst

Onze inzichten komen mede dankzij de inzet van collega’s, partners en opdrachtgevers. We bedanken iedereen die heeft bijgedragen aan de warmtetransitie binnen de RES-regio’s!

Samen werken we verder aan een duurzame warmtevoorziening in Zuid-Holland.

Naast de genoemde projectleiders kunnen we onmogelijk voorbij aan we de kundige en grote bijdrage van:

• Collega’s en engineers Johan Verheij, Saskia Dane, Andries Lof, Lukas Verhaaf, Thomas Gietema, Boriss Grahlovskis, Max Vroomen, Renée van Bussel en Teun de Ruiter.
• Collega en procesondersteuner Franca Majoor bij de RES Rotterdam-Den Haag.
• Collega’s en voormalige projectleiders Thijs de Booij en Ewald Slingerland.
• Onze warme opdrachtgevers: Astrid Madsen, Jasper Schilling, Lies van der Pol en Ralph Savelberg.
• Alle gemeentemedewerkers die oneindig veel, kritisch maar uiteindelijk constructief hebben meegedacht over de warmte-opgave binnen de RES.