Toekomst scenario’s voor de energie infrastructuur met Energie Systeemontwerp Eindhoven (ESOE)

In 2050 moet heel Nederland energieneutraal zijn en we willen helemaal van de fossiele brandstoffen af. Er zijn veel opties als het gaat om energie-, gas- en warmteoplossingen in de stad, maar hoe weet je wat de beste optie is voor welke wijk? En welke invloed heeft een keuze op de volgende? De gemeente Eindhoven heeft met hun Energie Systeemontwerp Eindhoven (ESOE) een grote stap gezet en kan daarmee een voorbeeld zijn voor andere gemeenten. 

De Eindhovense infrastructuur van gas, elektriciteit en warmte in 2025

“De energietransitie is een enorme opgave die veel losse trajecten en ontwikkelingen omvat waartussen veel samenspel is”, vertelt Michiel van der Vight, sr. Adviseur. De gemeente Eindhoven vroeg zich af wat dat betekent voor het energiesysteem van hun stad: hoe moet de infrastructuur van gas, elektriciteit en warmte er uit gaan zien in 2050? Greenvis heeft in samenwerking met APPM en Generation Energy het Energie Systeemontwerp Eindhoven (ESOE) opgesteld. Greenvis heeft zich vooral gericht op het maken van het warmteontwerp. Daarvoor zijn de volgende onderdelen voor elke wijk in Eindhoven in kaart gebracht:

• (potentiële) Warmtebronnen;
• Warmtevraag (incl. pieken);
• Benodigde warmte infrastructuur (incl. opslag);
• Impact van warmtenetten op het elektriciteitsnet (wisselwerking stroom/gas).

Met al deze informatie in kaart, zijn er vier toekomst scenario’s gemaakt. Voor deze toekomst scenario’s zijn er twee assen uitgezet:

• Een toekomst met veel, of juist weinig warmtenetten (en dus minder of meer elektriciteitsvraag) of
• Een toekomst met veel centrale oplossingen, of juist veel decentrale warmteoplossingen.

Elk van deze vier scenario’s is op buurtniveau doorgerekend. “Met de vier scenario’s hebben we inzicht in de bandbreedte voor het toekomstige energieontwerp (het ESOE) en welke impact verschillende keuzes hebben op de toekomstige infrastructuur van Eindhoven.”

Voorspellen wanneer, waar en wat voor werkzaamheden en investeringen nodig zijn

Michiel geeft aan dat gebiedsontwikkeling lange doorlooptijden vergt. “Als we in 2050 energieneutraal willen zijn, moeten we nu plannen maken om daar te komen. Bij lange termijn planningen over bijvoorbeeld infrastructuur en nieuwbouw, komen grote investeringen kijken en de ene keuze beïnvloedt de volgende. Het ESOE helpt te voorspellen wanneer, waar en wat voor werkzaamheden en investeringen er gedaan moeten worden.”

Door de verschillende toekomstscenario’s per wijk uit te werken, is er een ondergrens en bovengrens in kaart gebracht. Bovendien is er nu inzichtelijk in waar grote zekerheid zit, maar vooral ook waar de grote onzekerheden zitten. Daardoor zijn er duidelijke prioriteiten: welke grote vraagstukken vragen extra aandacht, en waarmee moeten we nu aan de slag. “Met het Energieontwerp kunnen we bijvoorbeeld zien wat het effect is van een nieuwe warmtebron, of als een potentiële warmtebron juist niet haalbaar blijkt. De opties en doorlooptijden maken ook duidelijk binnen welke termijn beslissingen nodig zijn”, legt Michiel uit. “Dit Energie Systeemontwerp maakt het dus mogelijk om gericht en doelbewust te plannen en te reageren op nieuwe ontwikkelingen. Er is nog weinig gerekend aan flexibele wisselwerking van warmteoplossingen en het elektriciteitsnet op een stedelijk niveau en we zijn trots op het model wat we hebben neergezet.”

Het hebben van een transitievisie warmte is een startpunt om de warmtetransitiepuzzel te gaan leggen. De volgende stap is het concreter uitwerken van wat de impact is op het totale energiesysteem en hoe zaken samenhangen. Zo komt er zicht op hoe alle losse trajecten samenhangen, hoe het geheel vormgegeven kan worden en waar we nu op moeten aansturen om op tijd en in de goede volgorde keuzes te maken. Het ESOE kan als voorbeeld dienen voor andere gemeenten want zo’n globaal ontwerp maken is een stap die alle middelgrote tot grote gemeenten moeten gaan zetten. Het maakt de keuzes waar gemeenten voor staan en helpt om een beter inhoudelijk gesprek te voeren met de netbeheerder.